Η αλλαγή φορολογικής κατοικίας και οι αποφάσεις του ΣτΕ
Το άρθρο 4 του Φορολογικού Νόμου (Ν. 4172/2013) καθορίζει τα κριτήρια, βάσει των οποίων ένα φυσικό πρόσωπο θεωρείται κάτοικος Ελλάδας.
Τα κριτήρια αυτά είναι:
• Η μόνιμη ή κύρια κατοικία
• Η συνήθης διαμονή και
• Το κέντρο των προσωπικών, οικονομικών και κοινωνικών συμφερόντων
Το πρόσθετο κριτήριο
Περαιτέρω, με το οικείο άρθρο, ορίζεται ένα πρόσθετο κριτήριο για τη θεμελίωση φορολογικής κατοικίας ενός φυσικού προσώπου στην Ελλάδα.
Αυτό αφορά στη φυσική παρουσία εκατόν ογδόντα τριών ημερών, σε διάστημα οποιασδήποτε δωδεκάμηνης περιόδου, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική. Για τη συνδρομή του εν λόγω κριτηρίου, δεν απαιτείται αδιάλειπτη παρουσία στην Ελλάδα, αλλά τα διαλείμματα συνυπολογίζονται στη θεμελίωση της φυσικής παρουσίας των εκατόν ογδόντα τριών ημερών.
Επομένως, όταν ένα φυσικό πρόσωπο δεν πληροί τα ανωτέρω κριτήρια μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας.
Το ζήτημα της απόδειξης
Το ζήτημα της απόδειξης φορολογικής κατοικίας φυσικού προσώπου έχει απασχολήσει κατά καιρούς και τα δικαστήρια τα οποία προχωρούν στην έκδοση αποφάσεων, που πολλές φορές είναι δυσμενείς για τον φορολογούμενο, ο οποίος έχει και την υποχρέωση να αποδείξει ότι έκανε αλλαγή φορολογικής κατοικίας.
Η εγκύκλιος 1201/2017
Σύμφωνα με την ΠΟΛ 1201/2017, προκειμένου το φυσικό πρόσωπο να αποδείξει ότι δεν είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, θα πρέπει να προσκομίσει βεβαίωση φορολογικής κατοικίας, που εκδίδει η αρμόδια φορολογική Αρχή του κράτους, όπου δηλώνει φορολογικός κάτοικος, και από την οποία προκύπτει ότι είναι φορολογικός κάτοικος αυτού του κράτους, καθώς και άλλα στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει η μεταβολή της κατοικίας του και η πρόθεσή του να μεταφέρει, κατά μόνιμο και διαρκή τρόπο, το κέντρο των ζωτικών συμφερόντων και βιοτικών του σχέσεων εκτός Ελλάδας. Τέτοια δικαιολογητικά είναι έγγραφα περί ανάληψης μισθωτής εργασίας, έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας, εγγραφή σε δημοτολόγιο της αλλοδαπής κ.α.
Οι αποφάσεις του ΣτΕ
Με την απόφαση 2257/2022 του Συμβουλίου της Επικρατείας, απορρίφθηκε η αίτηση περί μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας από την Ελλάδα στη Ρουμανία, καθώς, σύμφωνα με την κρίση του δικαστηρίου, δεν προέκυπτε η μόνιμη και διαρκής παρουσία του ενδιαφερόμενου στο εξωτερικό.
Σύμφωνα με το δικαστήριο, η προσκόμιση του πιστοποιητικού φορολογικής ενημερότητας, το πιστοποιητικό, με βάση το οποίο ο αιτών έχει δικαίωμα διαμονής στη Ρουμανία για ρητά οριζόμενο χρονικό διάστημα, χωρίς ωστόσο ν’ αποδεικνύεται και η φυσική παρουσία του αιτούντος στο εν λόγω κράτος, δεν ήταν στοιχεία πρόσφορα από τα οποία αποδεικνυόταν η εν τοις πράγμασι μεταφορά της κατοικίας του προσώπου από την Ελλάδα. Περαιτέρω, επιπρόσθετα στοιχεία που προσκομίσθηκαν (π.χ. λογαριασμοί ρεύματος, άδεια κυκλοφορίας στη Ρουμανία ΙΧΕ αυτοκινήτου στο όνομα του αιτούντος κλπ), δεν συνδέονταν άμεσα με την εγκατάσταση του αιτούντος στην αλλοδαπή και δεν ελήφθησαν υπόψιν.
Αντίστοιχη κρίση σημειώθηκε και στη με αριθμό 1865/2022 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η οποία θεώρησε πως, από τη συνεκτίμηση των στοιχείων, που προσκομίσθηκαν, δεν μπορούσε να συναχθεί ότι ο φορολογούμενος πράγματι μετέφερε το κέντρο των βιοτικών του σχέσεων από την Ελλάδα στη Βουλγαρία, καθώς τα στοιχεία, που προσκομίσθηκαν, δεν αποδείκνυαν την αλλαγή.
Από τις παραπάνω, λοιπόν, αποφάσεις του ΣτΕ, γίνεται σαφές ότι δεν αρκεί η προσκόμιση του πιστοποιητικού φορολογικής κατοικίας για την απόδειξη της αλλαγής της φορολογικής κατοικίας και ο φορολογούμενος θα πρέπει να έχει στην κατοχή του επιπρόσθετα στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει καταρχήν η βασική προϋπόθεση της ύπαρξης φορολογικής κατοικίας σε ένα κράτος, αυτή του κέντρου των προσωπικών, οικονομικών και κοινωνικών συμφερόντων σε αυτό.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο capital.gr
Article 4 of the Tax Law (Law 4172/2013) defines the criteria by which an individual is considered a tax resident of Greece. These criteria include:
- Permanent or primary residence.
- Regular residence.
- The center of personal, financial, and social interests.
An additional criterion is established in this article, relating to the physical presence for one hundred and eighty-three days during any twelve-month period, following international practice. This criterion does not require continuous presence in Greece, and gaps are considered in the calculation of the one hundred and eighty-three days.
Therefore, if an individual does not meet the above criteria, they may not be considered a tax resident of Greece.
The Issue of Proof
The matter of proving the tax residence of an individual has been a topic of concern and has led to court decisions, which are often unfavorable to the taxpayer who is required to demonstrate a change in tax residence.
According to Circular POL 1201/2017, to prove that an individual is not a tax resident of Greece, they must provide a certificate of tax residence issued by the competent tax authority of the state where they declare tax residence. This certificate should confirm that they are a tax resident of that state, and it should include other information that shows the change in the individual’s residence and their intention to permanently and continuously transfer the center of vital interests and relationships outside of Greece. Such documentation includes proof of employment, the start of a professional activity, registration in a foreign population registry, and more.
Supreme Administrative Court Decisions
In Decision 2257/2022 of the Council of State, an application to transfer tax residence from Greece to Romania was rejected because, according to the court’s judgment, there was no permanent and continuous presence of the individual abroad.
The presentation of the certificate of tax residence, based on which the applicant had the right to reside in Romania for a specific period, was not enough to demonstrate the change in the applicant’s tax residence. Other pieces of evidence presented (e.g., electricity bills, car registration in the name of the applicant) were not directly related to the establishment of the individual’s presence in that foreign country.
A similar judgment was made in Decision 1865/2022 of the Council of State, which considered that the evidence provided did not establish that the taxpayer had genuinely transferred the center of vital interests from Greece to Bulgaria.
From the above decisions of the Supreme Administrative Court, it is clear that presenting the certificate of tax residence alone is insufficient to prove the change in tax residence. Taxpayers need to have additional evidence to establish the fundamental requirement of tax residence, which is the center of personal, financial, and social interests in another country.