Με την υπ’ αριθμ. 79/2014 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) ανατρέπεται η μέχρι τώρα θέση της Διοίκησης για τη μη επιβολή χαρτοσήμου στις συμβάσεις χρησιδανείου κινητών επενδυτικών αγαθών.
Με παλαιότερη εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών (ΠΟΛ 1184/1995) είχε γίνει δεκτή η υπ’ αριθμ. 269/1995 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, το οποίο γνωμοδότησε ότι η παραχώρηση κατά χρήση άνευ ανταλλάγματος ψυγείων, δεξαμενών και λοιπών αγαθών επένδυσης από την επιχείρηση στους λιανοπωλητές εμπόρους των προϊόντων της προς αποθήκευση και συντήρηση των προϊόντων αυτών δεν ασκεί επίδραση στο χαρακτηρισμό αυτών ως αγαθών επένδυσης. Πιο συγκεκριμένα, κρίθηκε ότι, παρόλο που πρόκειται για άνευ ανταλλάγματος παραχώρηση χρήσης, τα αγαθά αυτά εμπίπτουν στην κατηγορία των αγαθών επένδυσης καθώς συγκεντρώνουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά των αγαθών επένδυσης, δηλαδή ανήκουν κατά κυριότητα στην επιχείρηση και τίθενται σε διαρκή εκμετάλλευση από αυτήν. Επομένως, η εν λόγω σύμβαση δεν μπορεί να θεωρηθεί αυτοτελής σύμβαση χρησιδανείου εκτός πεδίου ΦΠΑ και ως εκ τούτου δεν υπόκειται σε τέλη χαρτοσήμου.
Με την υπό συζήτηση γνωμοδότηση έγινε δεκτό ότι επιβάλλεται τέλος χαρτοσήμου σε κάθε σύμβαση οποιουδήποτε αντικειμένου, εφόσον καταρτίζεται εγγράφως, ανεξάρτητα αν πρόκειται για δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο. Σε αυτό το πεδίο ανήκει και η σύμβαση παραχώρησης χρήσης των επενδυτικών αγαθών και ως εκ τούτου θα πρέπει να υπόκειται σε τέλη χαρτοσήμου. Η εν λόγω παραχώρηση χρήσης βέβαια αποτελεί μία εκ των φορολογητέων πράξεων που εντάσσονται στο πλαίσιο της φορολογητέας δραστηριότητας της επιχείρησης και για το λόγο αυτό, ο ΦΠΑ των δαπανών απόκτησης των εν λόγω αγαθών είναι εκπεστέος ή επιστρέφεται, ανάλογα με την περίπτωση.
Ερωτηματικά γεννώνται σε σχέση με τη νέα διαφορετική θέση που διατυπώνει το ΝΣΚ με την εν λόγω γνωμοδότηση καθώς θα μπορούσε να υποστηριχθεί η άποψη ότι πρόκειται για περίπτωση επιβολής διπλής φορολογίας, καθώς σύμφωνα με το άρθρο 63 του Κώδικα ΦΠΑ, οι πράξεις που φορολογούνται με ΦΠΑ και τα παρεπόμενα σύμφωνά τους δεν υπάγονται σε τέλη χαρτοσήμου. Το επιχείρημα αυτό βέβαια καταρρίπτει η εν λόγω γνωμοδότηση καθώς αναφέρει ότι σύμφωνα με το άρθρο 63 του Κώδικα περί ΦΠΑ, ΦΠΑ επιβάλλεται μόνο στις πράξεις του άρθρου 2 του Κώδικα ΦΠΑ (παράδοση αγαθών και παροχή υπηρεσιών εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία) στις οποίες δεν εμπίπτει η άνευ ανταλλάγματος παραχώρηση της χρήσης των αγαθών δυνάμει σχετικής σύμβασης χρησιδανείου και η οποία υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου.
Δεδομένου ότι δεν έχει εκδοθεί ακόμα σχετική εγκύκλιος, η οποία να κάνει δεκτή την εν λόγω γνωμοδότηση, μπορεί να υπάρξει αμφισβήτηση ως προς τη φορολογική μεταχείριση των εν λόγω συμβάσεων στο ενδιάμεσο διάστημα καθώς και ως προς την επιβολή προστίμων αναφορικά με τις συμβάσεις που είχαν συναφθεί στο παρελθόν και για τις οποίες δεν είχε καταβληθεί το χαρτόσημο από τους φορολογούμενους, οι οποίοι ακολούθησαν τις οδηγίες της διοίκησης.