Στο τέλος του 2016 ψηφίστηκε το πολυνομοσχέδιο που είχε κατατεθεί στη Βουλή και έγινε νόμος του Κράτους (Ν. 4446/2016) «Πτωχευτικός Κώδικας, Διοικητική Δικαιοσύνη-Παράβολα, Εθελοντική Αποκάλυψη Αδήλωτων Εισοδημάτων, Ηλεκτρονικές Συναλλαγές, Τροποποιήσεις του ν. 4270/2014 και λοιπές διατάξεις». Κατωτέρω παραθέτουμε τα κυριότερα σημεία του νόμου:
1. Εθελοντική αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων
Με τις οικείες διατάξεις του νόμου παρέχεται η δυνατότητα στους φορολογούμενους που δεν έχουν δηλώσει εισοδήματα προηγούμενων ετών να υποβάλλουν φορολογική δήλωση μέχρι 31.5.2017, υπό την προϋπόθεση ότι η προθεσμία για την υποβολή της αρχικής δήλωσης είχε λήξει μέχρι την 30.09.2016 και να επωφεληθούν των μειωμένων προστίμων.
Εφόσον οι σχετικές δηλώσεις υποβληθούν μέχρι τις 31.3.2017, ο οφειλόμενος πρόσθετος φόρος κατά τα άρθρα 1 και 2 του ν. 2523/1997 ορίζεται στο 8% του κύριου φόρου που προκύπτει από την δήλωση ενώ αν υποβληθούν μετά τις 31.3.2017 και μέχρι τη λήξη του προγράμματος ο οφειλόμενος πρόσθετος φόρος ορίζεται στο 10% του κύριου φόρου που προκύπτει από την υποβληθείσα δήλωση.
Ο κατά τα ανωτέρω προσδιορισθείς πρόσθετος φόρος αναπροσαρμόζεται περαιτέρω βάσει των συντελεστών αναπροσαρμογής του κατωτέρω πίνακα, ανάλογα του έτους εντός του οποίου έλξηξε η προθεσμία υποβολής της αρχικής δήλωσης:
| Έτος κατά το οποίο έπρεπε να δηλωθούν τα εισοδήματα |
Συντελεστής αναπροσαρμογής |
| Έως 2001 | 25% |
| 2002 | 23% |
| 2003 | 20% |
| 2004 | 16% |
| 2005 | 15% |
| 2006 | 12% |
| 2007 | 10% |
| 2008 | 6% |
| 2009 | 5% |
| 2010-2013 | 0% |
Τα παραπάνω ποσοστά διαφοροποιούνται για φορολογούμενους που βρίσκονται ήδη σε φορολογικό έλεγχο. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις δεν επιβάλλονται πρόστιμα ανακριβούς ή ελλιπούς δήλωσης ούτε άλλες φορολογικές διοικητικές ή ποινικές κυρώσεις.
2. Θεσπίζονται ρυθμίσεις για την προώθηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών
Με τις εν λόγω διατάξεις δημιουργείται μία σειρά υποχρεώσεων και δικαιωμάτων μεταξύ πολιτών και επιχειρήσεων, αναφορικά με τη διενέργεια ηλεκτρονικών συναλλαγών. Εισάγονται μέτρα διεύρυνσης της αποδοχής ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής από τις επιχειρήσεις.
Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο των διατάξεων του νέου Νόμου, ο Υπουργός Οικονομικών μπορεί να ορίζει τις κατηγορίες επιχειρήσεων που θα εμπίπτουν στην υποχρέωση αποδοχής καρτών. Επίσης, παρέχεται η δυνατότητα για τη συνεχή τροφοδότηση της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων με τα στοιχεία των ηλεκτρονικών συναλλαγών των επιχειρήσεων, δια μέσου των παροχών υπηρεσιών πληρωμών του Ν. 3862/2010 (εγχώριων ή αλλοδαπών) που δραστηριοποιούνται νομίμως στη χώρα, ώστε να καταστεί ευχερέστερη η διασταύρωση των στοιχείων συναλλαγών των επιχειρήσεων.
Εισάγεται τέλος η υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών πληρωμών να γνωστοποιούν στη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή στοιχεία που αφορούν την τιμολογιακή τους πολιτική για ορισμένα βασικά προϊόντα.
3. Θεσπίζεται υποχρέωση πραγματοποίησης των δαπανών απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής («χτίσιμο» αφορολόγητου)
Σύμφωνα με το νόμο, κατά τον υπολογισμό του φόρου φυσικών προσώπων, οι δαπάνες απόκτησης αγαθών και λήψης υπηρεσιών για συναλλαγές στην ημεδαπή ή σε κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ε.Ο.Χ., απαιτείται να έχουν πραγματοποιηθεί με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, όπως ενδεικτικά αλλά όχι περιοριστικά κάρτες και μέσα πληρωμής με κάρτες, πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών Παρόχων Υπηρεσιών Πληρωμών του Ν. 3862/2010, χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού, κατ’ ελάχιστον σύμφωνα με την ακόλουθη κλίμακα:
| Εισόδημα (σε €) | Ποσοστό ελάχιστης δαπάνης με ηλεκτρονική συναλλαγή και μέσα πληρωμής με κάρτα (Προοδευτικκή εφαρμογή) |
| 1-10.000 | 10% |
| 10.000,01-30.000 | 15% |
| 30.000,01 και άνω | 20% και μέχρι €30.000 |
Για τους φορολογούμενους που εξαιρούνται από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής για την πραγματοποίηση των δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, απαιτείται η προσκόμιση αποδείξεων ίσης αξίας, σύμφωνα με την ανωτέρω κλίμακα.
Αν δεν καλύπτεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό της παραπάνω κλίμακας, τότε ο φόρος προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού, πολλαπλασιαζόμενης με συντελεστή 22%.
Εξαιρούνται από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικών ηλεκτρονικών συναλλαγών, οι υπάλληλοι του Υπουργείου Εξωτερικών , οι στρατιωτικοί, εφόσον υπηρετούν στην αλλοδαπή, οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας και σε ψυχιατρικό κατάστημα και οι φυλακισμένοι.
Οι εν λόγω διατάξει ισχύουν από το φορολογικό έτος 2017 και μετά.
4. Μειώνεται από ΕΥΡΩ 1.500 στα ΕΥΡΩ 500 το ύψος της συνολικής αξίας των φορολογικών στοιχείων τα οποία οφείλονται να εξοφλούνται από τους λήπτες τους, αποκλειστικά με τη χρήση ηλεκτρονικού μέσου. Καθορίζεται το πλαίσιο για τη διαβίβαση, την επεξεργασία, τη διαχείριση και τη διάθεση των δεδομένων των συναλλαγών. Αρμόδια υπηρεσία ορίζεται η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων. Μειώνεται από 1.500 ευρώ σε 500 ευρώ το ύψος των συναλλαγών μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων πάνω από το οποίο οι συναλλαγές πραγματοποιούνται αποκλειστικά με τη χρήση μέσων πληρωμής με κάρτα ή άλλου ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής (ενδεικτικά άλλα όχι περιοριστικά τραπεζικό έμβασμα, πληρωμή μέσω λογαριασμού πληρωμών, χρήση ηλεκτρονικού πορτοφολιού κλπ.). Επομένως, δεν επιτρέπεται εξόφληση με μετρητά για συναλλαγές μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων αξίας μεγαλύτερης των 500 ευρώ.
5. Δημιουργείται στη Γ.Γ.Δ.Ε. δημόσιο μητρώο που περιλαμβάνει τα υπόχρεα πρόσωπα του Συστήματος Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών (Σ.Μ.Τ.Λ.) και Λογαριασμού πληρωμών (Λ.Π.) και καθίσταται υποχρεωτική η ονομαστικοποίηση του ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής, με ταυτοποίηση του κατόχου του.
6. Οι μειώσεις φόρου για ιατρικές δαπάνες του άρθρου 18 του ν.4172/2013 ισχύουν εφόσον έχουν πραγματοποιηθεί με τη χρήση ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής.
7. Οι δαπάνες μισθοδοσίας προσωπικού, αμοιβές διευθυντών ή μελών Δ.Σ, αμοιβές δικηγόρων με πάγια αντιμισθία, αμοιβές όσων εργάζονται με μπλοκάκι εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφληση έχει πραγματοποιηθεί με τη χρήση ηλεκτρονικού μέσου πληρωμής.
8. Παρατείνονται οι προθεσμίες παραγραφής που λήγουν στις 31/12/2016 κατά ένα (1) έτος και όσων μεταφέρονται από το Σ.Δ.Ο.Ε. στις Δ.Ο.Υ. και τις λοιπές υπηρεσίες της Γ.Γ.Δ.Ε. κατά τρία (3) έτη.
9. Συμπληρώνονται οι μεταβατικής ισχύος διατάξεις του Κ.Φ.Δ σχετικά με τα επιβαλλόμενα πρόστιμα σε περίπτωση εκπρόθεσμης ή μη υποβολής της κατάστασης ενδοομιλικών συναλλαγών και του συνοπτικού πίνακα πληροφοριών ως προς τις ενδοομιλικές συναλλαγές περιόδων που άρχισαν πριν από την 1-1-2012.
10. Αναστέλλεται για ένα έτος, δηλαδή μέχρι 31.12.2017 η ισχύς του άρθρου 41 του Κ.Φ.Ε., σχετικά με την φορολόγηση της υπεραξίας που προκύπτει από τη μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας με επαχθή αιτία.
11. Παρατείνεται και για το φορολογικό έτος 2016, η φορολόγηση σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τους μισθωτούς (δηλ. και με την εφαρμογή της διάταξης για τη μείωση του φόρου) για τους φορολογούμενους των οποίων το πραγματικό εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ και το τεκμαρτό το ποσό των 9.500 ευρώ, υπό τις λοιπές οριζόμενες προϋποθέσεις.
12. Αναφορικά με την επιβολή του Ειδικού Φόρου Ακινήτων 15% σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3091/2002, για τα έτη 2010 έως και 2016, παρέχεται η απαλλαγή από το φόρο σε φυσικά πρόσωπα που κατέχουν ονομαστικές μετοχές, μερίδια και μερίδες εταιρειών με καταστατική έδρα στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του ΕΟΧ ακόμα κι αν δεν έχει λάβει στην Ελλάδα Α.Φ.Μ. με την προϋπόθεση ότι το φυσικό πρόσωπο είναι κατά το χρόνο φορολογίας φορολογικός κάτοικος κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ΕΟΧ το οποίο όμως δεν ανήκει στα μη συνεργάσιμα κράτη και διαθέτει ΑΦΜ στο κράτος αυτό (βασική επίσης προϋπόθεση είναι να έχει αποκτήσει το ακίνητο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2009).
13. Επέρχεται αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού της αξίας της παραχώρησης οχήματος από φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα η οποία υπολογίζεται ως ποσοστό της Λιανικής Τιμής Προ Φόρων αυξανόμενης όσο αυξάνεται αυτή και μειούμενης όσο αυξάνεται η παλαιότητα του οχήματος.
14. Αναστέλλεται για ένα χρόνο η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών κατά 30% στα νησιά των νομών Λέσβου, Χίου, Σάμου, Έβρου και Δωδεκανήσου, πλην των νησιών Ρόδου και Καρπάθου.
15. Τίθεται το νομικό πλαίσιο για τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού.
Με τις οικείες διατάξεις ορίζεται η βραχυχρόνια μίσθωση ως η μίσθωση του ακινήτου που δεν υπερβαίνει τις 90 μέρες ανά ημερολογιακό έτος και για νησιά κάτω των 10 000 κατοίκων οι μέρες μειώνονται σε 60. Η υπέρβαση της διάρκειάς τους επιτρέπεται εφόσον το συνολικό εισόδημα του εκμισθωτή δεν ξεπερνά τα ΕΥΡΩ 12 000 κατά το οικείο φορολογικό έτος.
Στην ανωτέρω περίπτωση υπάρχει υποχρέωση εγγραφής σε ειδικό μητρώο της Γ.Γ.Δ.Ε. Το εν λόγω εισόδημα χαρακτηρίζεται ως εισόδημα από ακίνητη περιουσία με την προϋπόθεση ότι δεν παρέχονται άλλου είδους υπηρεσίες στο μισθωτή. Αντίθετα, ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα χαρακτηρίζεται το εισόδημα που αποκτάται από την εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας που αποκτάται από φυσικά πρόσωπα εφόσον παρέχουν και άλλου είδους υπηρεσίες στο μισθωτή (π.χ. καθαριότητα, αλλαγή κλινοσκεπασμάτων, διατροφή κλπ.).Τέλος η συγκεκριμένη μίσθωση απαλλάσσεται από ΦΠΑ.