Με το Ν. 4378/2016 ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία η Οδηγία 2014/107/ΕΕ σχετικά με την υποχρέωση αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών στο φορολογικό τομέα. Σύμφωνα με τον νόμο, ρυθμίζονται οι κανόνες υποβολής στοιχείων και της δέουσας επιμέλειας που μπορεί να εφαρμόζουν τα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όταν αποστέλλουν πληροφορίες κοινοτικών κατοίκων σε άλλα κράτη μέλη.
Η αναφορά αφορά φυσικά πρόσωπα που έχουν λογαριασμούς σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε άλλη χώρα, είτε απευθείας είτε μέσω εταιρειών, καταπιστευμάτων, ιδρυμάτων.
Η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών αφορά τόκους, μερίσματα, λογαριασμούς (π.χ. αριθμό λογαριασμού, υπόλοιπα λογαριασμών του τέλους του ημερολογιακού έτους, το όνομα του δικαιούχου, τη διεύθυνση, το ΑΦΜ και το κράτος μέλος κατοικίας του δικαιούχου) κατά την αποστολή πληροφοριών κοινοτικών κατοίκων στα άλλη κράτη μέλη) καθώς και εισοδήματα από επενδύσεις,, κέρδη από τις πωλήσεις οποιωνδήποτε περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα, μετοχές κλπ.)
Οι Οργανισμοί οι οποίοι καθίστανται υπεύθυνοι για τη διαβίβαση πληροφοριών ενδεικτικά περιλαμβάνουν Τράπεζες, χρηματιστηριακές εταιρείες, αμοιβαία κεφάλαια, οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων και ασφαλιστικές εταιρείες. Αυτοί οι οργανισμοί συλλέγουν τις πληροφορίες και τις διαβιβάζουν στις κατά τόπους φορολογικές αρχές, οι οποίες με τη σειρά τους ανταλλάσσουν αυτόματα τις πληροφορίες με τους ομολόγους τους στις χώρες στις οποίες συμμετέχουν σε ετήσια βάση. Η πληροφόρηση για κάθε φυσικό πρόσωπο περιλαμβάνει όνομα, τόπο και ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση, χώρα κατοικίας, ΑΦΜ και ΑΜΚΑ.
Η πρωτοβουλία της υιοθέτησης της Αυτόματης Ανταλλαγής Πληροφοριών εντάσσεται στο πλαίσιο για την καταπολέμηση της διασυνοριακής φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής και αποτελεί ένα Διεθνές Πρότυπο Αναφοράς και Δέουσας Επιμέλειας (“CRS”- CommonReportingStandard) και έχει αναγνωριστεί σε διεθνές επίπεδο.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι η ισχύουσα νομοθεσία (Ν.4170/2013) προβλέπει ήδη την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών για ορισμένες μόνο κατηγορίες εισοδημάτων όπως ακίνητη περιουσία, εισοδήματα από ακίνητη περιουσία, εισόδημα από απασχόληση, συντάξεις, αμοιβές διευθυντών.
Από το πεδίο εφαρμογής της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών εξαιρούνται ρητά ορισμένοι λογαριασμοί υπό κάποιες προϋποθέσεις (π.χ. προσωπικός συνταξιοδοτικός λογαριασμός, λογαριασμός που έχει ανοιχτεί σύμφωνα με διαταγή ή απόφαση δικαστηρίου κλπ) καθώς και ορισμένα πρόσωπα (π.χ. κεφαλαιουχικές εταιρείες οι τίτλοι των οποίων αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε χρηματιστηριακή αγορά, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κλπ).
Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος νόμου αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου 2016, με εξαίρεση τα εισοδήματα που ορίζονται στον Ν.4170/2013, για τα οποία η υποχρέωση ανταλλαγής πληροφοριών υπάρχει ήδη από την 1η Ιανουαρίου 2015.